cerita wayang

“Anoman”

Anoman ‘hanoman’ iku putrane Bathara Guru karo Dewi Najani. Dewi Anjani putrine Resi Gutama lan Dewi Windradi. Sesebutane liya kanggo Anoman yaiku Bambang Senggana, Bayu Putra, AnjaniPutra, Maruti, Kapiwara, Ramadayapati, Bayutanaya. Sawise mandegresi mapan ing gunung Kendhalisada, peparab Begawan Mayangkara.

Anoman duwe sedulur tunggal bayu duwe daya angin amarga sihe batara Bayu, yaiku Bima, Begawan Maenaka, Liman Aitubanda, Garudha Mahambira, Naga Kuwara, lan Dewa Ruci. Amarga duwe daya angin, mula yen lumayu mesthi dibarengi swara angin.

Garwane Anoman loro, yaiku Dewi Purwanti lan Dewi Urangayu. Karo Dewi Purwanti peputra Dewi Purwaganti. Karo dewi Urangayu peputra Trigangga.

Anoman iku gedhe lelabuhane marang sapadaning titah. Sanajan wanara ‘kethek’ nanging duwe jiwa satriya seneng bela bebener lan nyingkirake angkara murka, jujur, lila legawa, enthengan. Tau dadi Senapati Prabu Rama, mateni Dasamuka. Setya tuhu marang titise Bathara Wisnu, yaiku Rama lan Kresna. Anoman uga melu dadi pamomonging para pandhawa.

Anoman iku umure dawa banget, wiwit jaman Pancawati ateges barakan karo Prabu Rama, tumeka jaman Kurawa lan Pandhawa, lan sedane Jayabaya kang ngaratoni ing Kedhiri. Seda saka pamundhute dhewe amarga rumangsa wis jeleh urip nang alam dunya.

Ana ing crita laire Anoman, suweneh tindak kang bisa dadi piwulang. Dene crita mangkene. Resi Gutama lan Dewi Windradi kagungan putra telu, yaiku Guwarsa, Guwarsi, lan Dewi Anjani. Dening ibune, Dewi Anjani kaparingan Cupumanik Astagina,. Kang mangkono andadekake merine sedulure. Guwarsa lan Guwarsi banjur nyuwun marang ramane, Resi Gutama banjur kaget amarga sing kagungan cupumanik astagina iku mung dewa. Dewi Windradi diganggu, asale saka ngendi cupumanik astagina, sarehne ditakoni meneng bae, Resi Gutama ngendika, “Ditakoni kok meneng bae kaya tugu.” sanalika Dewi Windradi dadi tugu.

Cupumanik sing kanggo rebutan mau banjur diuncalke dening Resi Gutama tiba ing tengahe sendang. Bocah telu banjur ageage nututi. Guwarsa lan Guwarsi nyemplung sendhang melih rupa dadi wanara ‘kethek’. Anjani ora wani nyegur , nanging wis kebanjur raup banyu ning sendhang, mula asta lan raine malih dadi wanara. Tetelune banjur nangis getun keduwung. Dening kang Rama, Resi Gutama, Guwarsi kadawuhan tapa ngalong ‘patrape kaya kalong’, yen turu gumandul, mangane woh-wohan wae, yen golek pangan wayah bengi. Guwarsa kadhawuhan tapa ngidang, yaiku tapane sing kaya patrape kidang ing tengah alas. Mung mangan gegodhongan lan suket. Dewi Anjani kadhawuhan tapa ing pinggir telaga, ora kena mangan yen ana pangan kang tumuba saka langit.

Kacarita nalika Bathara Guru lagi niti priksa ngubengi jagad, tuwuh welase priksa kahanane Dewi Anjani, banjur nibakake godhong sinom. Sawise dhahar godhong sinom, Dewi Anjani ngandhut lan nglairake putra kakung, wujude kethek putih kaparingan nama Anoman.